Kwart van medewerkers in de zorg wil meer werken

Contractuitbreiding bij bestaande werknemers onvoldoende prioriteit binnen de zorgsector

Bijna een kwart van de zorgmedewerkers staat open een groter contract van gemiddeld zes uur per week meer. Het gaat vooral om vrouwen met een contract van minder dan 25 uur per week. Het vergroten van deeltijdbanen biedt mogelijkheden om de verwachte personeelstekorten in de zorg met tienduizenden arbeidskrachten terug te dringen. Het uitbreiden van bestaande contracten krijgt echter onvoldoende prioriteit binnen zorginstellingen. 46 procent van de zorgmedewerkers spreekt nooit met hun werkgever over contractuitbreiding. Dat concludeert stichting Het Potentieel Pakken op basis van onderzoek onder 17.500 zorgmedewerkers en ‘proeftuinen’ bij twee zorginstellingen. De stichting overhandigt vandaag het rapport ‘Het Potentieel Pakken in de zorg – De kansen rondom grotere deeltijdbanen’ aan minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Hiermee wordt aandacht gevraagd voor het beter benutten van het vrouwelijk potentieel op de Nederlandse arbeidsmarkt.

Wieteke Graven, voorzitter van stichting Het Potentieel Pakken: ‘We zijn dit initiatief gestart omdat de zorgsector onder grote druk staat door groeiende arbeidstekorten. Tegelijkertijd werken meer dan 900.000 vrouwen hier deeltijd, en is de contractgrootte gemiddeld 24 uur. Deeltijdwerken is binnen de zorgsector de norm geworden. Het gevoel leeft dat vrouwen niet meer uren wíllen werken. Ons onderzoek laat zien dat dit beeld niet klopt. 23 procent van de ondervraagde werknemers, waarvan meer dan 90 procent vrouw, geeft aan open te staan voor een groter contract. Er is alleen niet eerder onderzocht wat hen tegenhoudt en hoe we die belemmeringen kunnen wegnemen. Onze insteek is zeker niet “allemaal voltijd werken”. Wél om vrouwen die dat willen in de gelegenheid te stellen meer uren te werken. En vier uur extra kan al een enorm verschil maken.’

Terugdringen arbeidstekorten

Naar verwachting zijn in 2022 de personeelstekorten in de zorg opgelopen tot tachtigduizend werknemers.[1] Het vergroten van een contract met vier uur extra per week kan al een groot verschil maken op het terugdringen van de tekorten. Uit het onderzoek komt naar voren dat een kwart van de zorgmedewerkers open staat voor een groter contract van gemiddeld zes uur per week meer. Dit staat gelijk aan tienduizenden extra banen.

Groter contract niet vaak onderwerp van gesprek

Het rapport toont aan dat 70 procent van de respondenten die contractuitbreiding wil bij een organisatie werkt met (grote) tekorten. Het gesprek hierover wordt op de werkvloer echter nog te weinig gevoerd: 46 procent van de zorgmedewerkers spreekt nooit met hun werkgever over hun contractgrootte. Zorginstellingen hebben allerlei programma’s lopen rondom werving, vitaliteit, verzuim, maar weinig organisaties hebben een structurele en systematische aanpak rondom contractuitbreiding. Een van de oplossingsrichtingen uit het rapport is het prioriteren van ‘verhoging van de deeltijdfactor’ bij bestuurders, managers en HR en hen bewust maken van de kansen die hier liggen. Meer uren betekent niet alleen een lager personeelstekort, het kan ook andere positieve ‘bijvangsten’ opleveren, zoals hogere werknemersbetrokkenheid. Ook moet voor werknemers inzichtelijk worden wat de meerwaarde is van contractuitbreiding, zoals een hoger inkomen en pensioen, meer ontwikkelmogelijkheden en betere kansen op de arbeidsmarkt.

Drijfveren uitbreiding uren

Bijna een kwart van de ondervraagde medewerkers staat open voor een groter contract. Een veel grotere groep werknemers (46%) is in principe tevreden met de huidige contractgrootte, maar geeft aan onder bepaalde voorwaarden meer te willen werken. Hieronder vallen bijvoorbeeld invloed hebben op het rooster (65%) en flexibiliteit om uren later weer aan te passen (70%). Ook extra beloning, financieel en niet-financieel (66%), en een prettige organisatiecultuur (67%) zijn overwegingen om meer te werken. Wat verder opvalt is dat met name werknemers met jonge kinderen flexibiliteit belangrijker vinden dan goed geregelde en betaalbare kinderopvang. Graven: ‘31 procent van de werknemers in de enquete geeft aan het liefst een aantal uren minder te willen werken. Tijdens dit onderzoek leerden we dat de vraag stellen: ‘Wil je een groter contract?’ dus zeker niet meteen een ‘Ja’ oplevert. Maar wanneer we vragen: ‘Onder welke voorwaarden zou jij meer willen of kunnen werken?’, ziet ook deze risicogroep de juiste condities om dat toch de gaan doen. Het goede nieuws is: werkgevers kunnen deze voorwaarden grotendeels zelf creëren. Ons onderzoek laat zien dat er aan de kant van zowel werkgevers als werknemers veel meer kan dan we aanvankelijk dachten. We moeten dus veel meer denken in mogelijkheden.’

[1] Voortgangsrapport Werken in de Zorg, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2019.