Nieuwe documentaire ‘Beyond Words’ over contact maken bij gevorderde dementie door improvisatie en zang

Op 15 juni gaat ‘Beyond Words’ van regisseur Kim Brand in wereldpremière op het Sheffield DocFest. In deze ontroerende korte film gebruiken zangers van het Genetic Choir Ensemble improvisatietechnieken om contact te maken met mensen in de langdurige zorg die hun vermogen tot conventionele communicatie hebben verloren. In samenwerking met verpleeghuis Het Flevohuis in Amsterdam loopt sinds 2020 dit ‘Stem & Luister’ project van het ensemble.  De komende jaren groeit het kunst-zorg project naar meer verpleeghuizen en steden in Nederland. De film ‘Beyond Words’ is geselecteerd voor het festivalprogramma ‘Shorts: More Than Words’ door het unieke verhaal.

Stem & Luister: ontmoetingen voorbij taal
De film ‘Beyond Words’ laat een intiem beeld zien van verpleeghuisbewoners en de uitdagingen waar ze door dementie of andere aandoeningen mee te maken hebben. Brand: “Familie en verzorgers van de bewoners worstelen dagelijks met het maken van contact. Gewoon praten lukt vaak niet meer. Met de film wil ik de ontmoetingen vangen die voorbij de taal ontstaan. Door de intieme benadering van de zangers krijgen de kleinste gebaren – zoals een glimlach of een moment van oogcontact, een diepgaande betekenis.”

In het ‘Stem & Luister’ project werkt Genetic Choir direct samen met de bewoners op de gesloten afdelingen van verpleeghuizen. Samen met getrainde vrijwilligers bezoeken de professioneel getrainde zangers van het ensemble iedere week de gedeelde huiskamers tijdens de middag. Daarnaast organiseert het ensemble trainingen aan het personeel, verzorgers en familie rondom betekenisvol contact maken in het moment. Dit najaar breidt het project flink uit met een nieuwe instroom vrijwillige zangers in Amsterdam. En in Den Bosch is een samenwerking met hedendaags muziekfestival November Music in voorbereiding voor de periode 2025-2028. Thomas Johannsen is Artistiek Leider van Genetic Choir is erg enthousiast over de uitbreiding van de vrijwilligersgroep: “Het is prachtig om te zien hoe vrijwilligers zich met hun eigen stem en aanwezigheid kwetsbaar durven op te stellen, en daardoor de persoon achter de dementie weten te ontmoeten.

Introductieworkshops
Op zaterdag 22 juni en 14 september vinden de eerstvolgende introductieworkshops plaats in Amsterdam. Geïnteresseerden, van nieuwe stemmen tot ervaren zangers, kunnen zich aanmelden via de website van Genetic Choir.

Onderzoek
Antropoloog Marjolein Gysels (UvA), met expertise in kunst en gezondheidszorg voor ouderen onderzoekt en evalueert de ‘Stem & Luister’-methode. Uit haar publicatie over de kunst-zorg aanpak blijkt dat de manier waarop de zangers doordringen tot de bewoners en hen onderdeel maken van klank en zangimprovisatie, laat zien dat muzikaliteit een onaangeboorde hulpbron is voor de gezondheid en welzijn van mensen met dementie.